پهلویسم: ایدئولوژی رسمی دولت محمدرضا پهلوی در دهه‌های 1340 - 1350 ش.

نویسندگان

  • رضا بیگدلو دانشجوی دکترای تاریخ ایران دانشگاه شهید بهشتی
  • محمدعلی اکبری دانشیار تاریخ ایران دانشگاه شهید بهشتی
چکیده مقاله:

هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل ایدئولوژی دولت در عصر پهلوی دوم است، این که این ایدئولوژی از کدام بنیادها و عناصر اساسی شکل گرفت و کارکردهای بنیادین آن تا چه حد در زمینۀ بازآفرینی مشروعیت حکومت از توفیق برخوردار بود. روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای، موضوع را مورد بررسی قرار داده است. یافته‌ها و نتایج: یافته‌ها نشان می‌دهد که در دهۀ چهل و پنجاه، حکومت، برای ایدئولوژی‌سازی، از عناصری چون انقلاب سفید، ناسیونالیسم شاهنشاهی، عرفی‌گرایی، شبه‌بومی‌گرایی، شبه‌مذهب‌گرایی و شبه‌دموکراسی‌خواهی بهره می‌گرفت. کارآیی این ایدئولوژی، در تقویت مشروعیت دولت و رفع بحران آن به ‌علت عدم انطباق آن با شرایط بیرونی جامعه و تحولات جهانی و همچنین عدم تناسب و ناسازگاری درونی عناصر گوناگون و ناهمساز آن قرین موفقیت نبود. دولت پهلوی در شرایطی بر ناسیونالیسم تأکید می‌کرد که دوران ناسیونالیسم به سر آمده بود. از سوی دیگر، عناصر تشکیل‌دهندۀ ایدئولوژی دولت مانند انقلاب سفید، ناسیونالیسم شاهنشاهی، مذهب‌گرایی و عرفی‌گرایی در تناقض با یکدیگر قرار داشتند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

پهلویسم: ایدئولوژی رسمی دولت محمدرضا پهلوی در دهه های ۱۳۴۰ - ۱۳۵۰ ش.

هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل ایدئولوژی دولت در عصر پهلوی دوم است، این که این ایدئولوژی از کدام بنیادها و عناصر اساسی شکل گرفت و کارکردهای بنیادین آن تا چه حد در زمینۀ بازآفرینی مشروعیت حکومت از توفیق برخوردار بود. روش/ رویکرد پژوهش: این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و بر پایۀ منابع کتابخانه ای، موضوع را مورد بررسی قرار داده است. یافته ها و نتایج: یافته ها نشان می دهد که در دهۀ چهل و پنجاه، حکومت، ...

متن کامل

نقش سیاسی نظامی سپهبد تیمور بختیار در حکومت محمدرضا شاه پهلوی (1340-1332 ش)

این رساله که شیوه تحقیق آن کتابخانه ای و سند پژوهی است شامل چهار فصل می باشد ؛تاریخچه زندگی بختیار تا سال 1332؛ ؛بختیار و کودتای 28 مرداد تا تاسیس ساواک؛ و ؛بختیار از تاسیس ساواک تا تبعید به خارج؛ و ؛بختیار از تبعید و ترور؛ پرسش های این پژوهش عبارتند از: آیا سپهبد بختیار بعد از کودتای 28 مرداد در تثبیت حکومت پهلوی نقش موثری ایفا نمود؟ آیا در شکل گیری ساواک، بختیار نقش اساسی داشته است؟ آیا خصوصی...

15 صفحه اول

شیعه و حکومت (مطالعۀ موردی: مواضع روحانیون شیعه در برابر حکومت محمدرضا پهلوی، 1340 - 1357)

شیعه، به طورکلی حقانیت و مشروعیت حکومت‌ها را براساس اعتقادش به اصل امامت نفی می‌کند. اما فقدان مشروعیت حاکمان در اندیشۀ شیعه، لزوما به مبارزه و شورش فعال علیه حاکمان نینجامیده است. سؤال مقاله، این است که نحوۀ تعامل و مواجهۀ عملی روحانیان با حکومت در بازۀ زمانی 1340-1357، به چه صورتی بوده‌است؟ برای پاسخ دادن به این پرسش، از روش تاریخی تفسیری بهره‌گیری شده و تلاش گردیده از طریق مطالعۀ اسناد و مدا...

متن کامل

تأثیر ایدئولوژی پهلوی بر رشد اسلام سیاسی (مطالعه نقش مطبوعات کیهان و اطلاعات 1340 - 1357)

ایران در دو دهه پایانی حاکمیت پهلوی، شاهد جدال دو گفتمان پهلویسم و اسلام انقلابی بود. تقابل این دو گفتمان از عللی چند سرچشمه می گرفت. از جمله عواملی که به نزاع گفتمان‌ های مزبور می افزود، مطبوعات به ویژه دو موسسه اطلاعات و کیهان بود. این دو مؤسسه بزرگترین شبکه رسانه ای ایران را تشکیل و حجم وسیعی از مخاطبان را پوشش می‌ دادند. مسئله اصلی تحقیق این است که چرا با وجود تبلیغ ایده های گفتمان حاکم از ...

متن کامل

آسیب شناسی انحطاط دولت اقتدارگرای بوروکراتیک محمدرضا پهلوی

از جمله­ی تئوری­ها در خصوص توسعه در کشورهای جهان سوم، نظریه­ی دولت­های اقتدارگرای بوروکراتیک است. بر اساسِ این نظریه جوامع توسعه­نیافته جهتِ گذار از وضعیت سنتی به مدرن نیاز به یک دولت مقتدر مرکزی و بوروکرات دارند. این مدل از توسعه­گرایی، که برای نخستین بار در ایران بعد از کودتای 28 مرداد شکل گرفت و تا قیام 15 خرداد 1342 ادامه یافت، گفتمانی پیرامون عرصه­ی  سیاست و حکومت در ایران فراهم نمود که عنوا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


عنوان ژورنال

دوره 21  شماره 4

صفحات  6- 24

تاریخ انتشار 2012-02-20

با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023